Archive for Aralık 2014

Home Archive for Aralık 2014

Farklı bir adam şu Zülfü Livaneli. Orası kesin. Belki de Türk Edebiyatı'nın, eh tanıdığım kadarı ile, en yetkin kalemlerinden birisi. Farkı ve farklılığı gözetiyor bir kere. Önemle üzerinde duruyor kenara itilen özelliklerin, özelliklerimizin... Sıradanlığı değil de ayrımcılığı önemsiyor kelimelerinde. Anlatımda ki başarısını, kitaplarında işlediği olayları sunmadaki yeteneği ile süslüyor adeta. Kardeşimin Hikayesi, 2013 Nisan'ında piyasaya giren, öylesi bir başka Livaneli kitabı işte!

Doğan Kitap tarafından çıkarılan eser, 324 sayfalık enfes bir okuma keyfinin içerisine sürüklüyor okurunu. Kitabından bizlere bakan görsel çalışma için ise, söylenilen çokça şey var. Aslında, basit bir çıkarım yeteneği ile; bizleri, içerisinde yaşadıkları dünyayı unutacak kadar derin bir sevdanın ateşi ile öpüşen bu çiftin kimler olduğunu kavramak, oldukça muhtemel tabii. Üzerlerine geçirdikleri kefen bezinin neyi anlattığı, daha doğrusu neleri bizlerin gözlerinden sakladığı ise kitabın saman kokan sayfaları arasında gizli.

Sakin bir balıkçı köyünde yaşam sıradan seyrinde devam ederken, her şey bir cinayet ile değişecektir. Köyün kendi halinde yaşayıp giden sakinleri arasındaki yerini uzunca bir zaman önce kabul ettirmiş olan Ahmet için, bu talihsiz ölüm geçmiş anıların yeniden su yüzüne çıkmasına neden olacaktır. Unutmak için o kadar çaba harcadığı, uğruna nice bedeller ödediği anıları, gazeteci bir kızın ilgi çeken dudakları arasında gidip gidip gelecektir.

"Aslında aşk kelimesini hiç sevmediğimi, günümüzde bunun bir pazarlama aracına dönüştüğünü söyledim. Aşk dendiğinde küçülüyordu sanki her şey. O zaman gerçek aşka ne ad verdiğimi sordu. 'Kara sevda' dedim..."

Kim yorum yaparsa yapsın bu eser hakkında, süpriz bir final ile karşılaştıklarını söylerler. Utana sıkıla, kızara bozara itiraf etmek zorundayım ki, ben bu şansa nail olamadım dostlarım. Ahmet'in gördüğü mor tavşanlarından tutun da, evlerin kütüphaneler olması gerektiğini dikte edecek kadar ileri giden kitapsever bakış açısına kadar, zaman üzerindeki kontrolü, hayatın keskin çizgiler içerisinde birbirine dolanmış dişlilerden ibaret olduğu gerçekliğini kavratan trajik hikayesiyle de, o kadar çok benziyor ki benimkisine. Anlaşılan o ki, şaşırmak için, kitabın kendi içerisinde sakladığı gizli anlatım keyfini yitirmemek için, karakterle benzerlik taşımamak gerekiyor.

Kardeşimin Hikayesi, büyük bir puzzle adeta. Sayfa sayfa ilerleken kimi zaman sinirlenerek yazara lanetler okuyacağınız, kimi zaman da anlatımdaki başarısı ile peynirin peşine takılarak labirentin çıkışını bulmaya çalışan fare misali oyuna getirileceğiniz bu eser, bambaşka bir çalışma olmuş. Livaneli'nin, Serenad'dan sonra elime aldığımda bu eserinin, önceki kitabının başarısını asla yakalayamayacağını düşünerek çok büyük bir yanlışa düşmüşüm aslında. Yine başarmış Livaneli. Tebrikler; okuyun ve okutun bu dört dörtlük eseri.

"Herkes öleceği günü, saati bilseydi, geriye sayım ne kadar zor olurdu, düşünsenize. Geçen her dakikayı bir tabut çivisi gibi algılamaz mıydık?"

İtiraf etmeliyim. Türk yazarlarından, hikayelerinden, romanlarından ve kısa öykülerinden, yani Türk Edebiyatı'nın kendisinden olabildiğince uzak dururdum. Birkaç başarısız, iç bulandırıcı, yoğun bir milliyetçi duygu ile örülmüş olan kahramanlık kitabının ardından, Türk Edebiyatı'na küsmüş bir vaziyetteydim. Fakat bu cahillik uykumdan beni uyandıran o eser ile işte şimdi karşınızdayım!

Doğan Kitap tarafından piyasaya sürülen Serenad, toplamda 481 sayfa sürecek olan oldukça etkileyici bir dünyanın kapılarını bizler adına aralıyor. İlk olarak belirtmeliyim, saman kağıda basılarak sunulan bu eserin kapağından bizlere bakan görsel çalışma dört dörtlük bir anlatımı içerisinde barındırıyor. Ve ayrıca, Talât Halman'ın da çok yerinde bir duyurusu ile kitaba başlayan okurlar, gerçekten de, kelimenin tam anlamı ile adeta büyüleniyorlar...

Maximillian Wagner, Alman asıllı ABD'li bir Hukuk profesörü olarak İstanbul'a bir konferans maksadı ile ziyarete gelir. Kendisini karşılamakla İstanbul Üniversitesi tarafından görevlendirilen Maya Duran ile birlikte yaşayacakları olayların işlendiği Serenad, Struma'nın trajik hikayesi ile mühürlenecektir.

Nazi Almanyası'nın katliamlarından kaçan Yahudiler için, savaş döneminde tarafsızlık ilan etmesine rağmen, coğrafi konumu nedeni ile oldukça uygun bir ülke olan Türkiye, kaçak göçmenlerin uğrak yeridir. Gerçek bir yaşam öyküsünden esinlenerek roman içerisinde ilmek ilmek işlenilen, oldukça dokunaklı bir sevda hikayesi karşılar bizleri Serenad'da.

Ari ırkın bir üyesi olan Maximillian Wagner, kendisi bir Yahudi olan Nadia isimli genç bir kıza kalbini kaptırır. Sevdalarını bütün itirazlara rağmen evlilik ile mühürleyen çiftin, trajik hikayesi Struma gemisinde sona erecektir. Aşk kelimesini kullanmayacağım, hayır. Kara sevdayı anladığınızı mı düşünüyorsunuz? Bir de Zülfü Livaneli'nin Srenad'ından deneyimleyin bu olağanüstü duyguyu. Zaman zaman gözlerinizde biriken yaşların eşliğinde okuyacağınız bu olağanüstü roman, Maximillian'ın trajik hikayesi eşliğinde tarihin tozlu sayfalarına sürüklüyor okurunu. Eksiği olmayan, vadettiğinden çok daha fazlasını içerisinde barındıran enfes bir kitap daha! Okuyun ve okutun!

Oscar Wilde'nin yayınlanan tek romanıdır The Picture of Dorian Gray. İlk olarak Nisan 1891'de yayınlanan eser, belkide roman dünyasının en hazır cevap, ukala ve haz düşkünü karakterlerinden birisine de hayat verir mısralarında. Oscar Wilde'den yapılan alıntıların çoğunda kullanılan sözler, bu romanın silik kahramanlarından Lord Henry'e aittir.

Can Yayınları'nın Nihal Yeğinobalı çevirisi ile çıkardığı kitabı, toplamda 276 sayfa sürecek olan büyük bir gizemin kapılarını bizler adına aralıyor. Kitabın diline söylenecek tek bir söz dahi bulamıyorum doğrusu. Özellikle Lord Henry'nin hayat üzerine kurguladığı söylemlerinin yer aldığı diyaloglar, adeta üzerinizden akıp giden rahatlatıcı bir duş etkisi yaratıyor...

Genç ve yakışıklı bir aristokrat genci olan Dorian Gray'in kente gelmesi ile her şey değişecektir. Bu genç delikanlının dış görünüşündeki kusursuzluğundan etkilenen yakın arkadaşı Basil Hallward, ressamlık yeteneklerini kullanarak Dorian'a sonsuzluğu armağan etmeyi önerecek ve bütün olaylar yapılacak olan bu portre ile başlayacaktır. Arkadaşının güzelliğine tutulan aşık ressam Hallward, yaptığı portresi ile yeni bir akım başlattığını düşünür. Kitabın ana kahramanı genç Dorian'ın ise planları bambaşkadır.

Oscar Wilde'nin söz dizilerinin baş döndürdüğünü belirtmeliyim. Belki de Dorian Gray'den daha fazla okunan karakter Lord Henry olmuştur. Hazcılığı dayatan bakış açısı ile, hayat karşısında kayıtsız bir vurdumduymazlığı yücelten Lord Harry Wotton, söylemleri aracılığıyla okuyanlarını beden hazlarının oldukça gerçekçi tanımları ile baş başa bırakmaktadır. Dönemine göre oldukça ilerici bir yaklaşımla kitabında eşcinselliğe dair ögelere de yoğunlukla yer veren Wilde, bu sebeple sıklıkla eleştirilmiş olsa dahi, bu yalnızca kitabının ününe ün katmasına neden olacaktır.

Başarılı, sade ve oldukça düşündürücü bir kitap Dorian Gray'in Portresi. Oliver Parker'in yönetmenlik koltuğunda oturduğu ve 2009 yılında görücüye çıkan Dorian Gray adlı yapım da kitabın beyazperde aktarılan yapımlarından bir başkasıdır. Geçici olan dış güzelliğin sorgulandığı bu eser, mutlaka okunmalı. Her ne kadar hikaye açısından doyurucu olmasa dahi, akıcı diyaloglar, renkli tasfirler ve çarpıcı eleştiriler ile dolu olan bu eser, 10 üzerinden 9'luk bir değeri de hak ediyor doğrusu...

Jean-Paul Charles Aymard Sartre, 20. YY.'a damgasını vurmuş önemli düşünür ve yazarlardandır. Fransız felsefeci, denemeci, romancı, filozof ve aynı zamanda eylemci de olan Sartre, belkide en yetkin varoluş felsefecisi olarak nitelendirilmelidir. Kendisine özgün olarak geliştirdiği varoluşçu felsefesini taçlandırdığı Bulantı adlı bu yapıtı, daha doğru tabiriyle baş yapıtı ise anlatılmaz yaşanır cinsten bir edebi dışavurumun ürünüdür.

Can Sanat Yayınları tarafından piyasaya Selahattin Hilav'ın çevirisi ile sürülen bu eseri okumak, varoluşçu felsefeye girişin ilk adımlarından sayılmaktadır. Kitabın 22. baskısına ancak yetişebildiğimi de belirtmiş olmakla birlikte, toplam da 260 sayfa sürecek olan bir bulantının kapılarını bizler adına aralıyor yazar. Saman kağıda basılarak sunulan eserin, eksiği yok belki de fazlası var.

Herşeyden önce şunu belirtmekte yarar görüyorum. Zor bir dönemden mi geçiyorsunuz? İç dünyanıza dair çalkantılı, hayata karşı nefret yüklü bir ruh haline mi sahipsiniz? Öyleyse bu eserden uzak durmanızda fayda görüyorum. Öyle ki, varoluşçuluğun en düşkün noktalarına kadar bizleri sürükleyen Sartre, edebi dehasının da yardımıyla, kelimeleri aracılığı ile kitabından dışarı uzanarak okuyucusunu da kendi karanlık dünyasına sürüklüyor. Bu dünya öylesine boş, öylesine iç karartıcı ki, Sartre'nin varoluş karşısında yaşadığı Bulantı'yı sizlerde en derinden hissediyorsunuz.

Kitabının adını Bulantı koymasının yanı sıra Sartre, varoluşçu felsefesini de tanımlamak için bulantı tabirini kullanmaktadır. Bu edebi-felsefi şaheserin baş kahramanı olan Antoine Roquentin'in nesneler karşısında duyduğu bulantı hissini açılamak ise oldukça zor. Roquentin varoluşunu sorguladığı insan bedenini öylesine yerden yere vurmaktadır ki, insanların var olmalarından dahi duyduğu derin bulantı hissi kitaptan dışarıya taşarak okuyucusunu da etkisi altına alabilmektedir.

Çokça uyarıldığı gibi intihara meyilli bir yapınız var ise, bu eser size göre değil! Elinizden fırlatın, atın bir an önce; uzak durun Sartre'nin bulantılı dünyasından.
Usta yazarın önünde saygı ile eğilerek, bana bu değerli eseri armağan ettiği için, kendisine şükranlarımı bildiririm. Fazlası var, eksiği yok bu eserin; okuyun, okutun...

Çanlar Kimin İçin Çalıyor, ABD'li yazar Ernest Hemingway tarafından 1940 yılında kaleme alınan bir savaş romanıdır. İspanyol İç Savaşı sırasında dağlarda faşist birliklerine karşı gerilla mücadelesi yürüten kahramanların hikayesinin işlendiği bu yapım, Nobel ödüllü yazar Hemingway'in yazarlık kariyerinin en üst noktası olarak nitelendiriliyor.

Cem Yayınevi tarafından Nobel dizisi altında yayınlanan eser, toplam da 456 sayfa sürecek olan büyük bir maceranın kapılarını bizler adına aralıyor. Güler Dikmen Nalbantoğlu'nun Türkçeye kazandırdığı bu eser, aynı zamanda popüler kültür içinde de oldukça önemli bir yere sahip. Yapım yılı 1943 olan, aynı adla vizyona giren bir sinema filminin olmasının yanında Donnie Darko filminin müziklerinde de kitaba atıflar yer almaktadır. Metallica'nın kitabın orjinal adı ile aynı olan For Whom The Bell Tolls parçasını da unutmadan bu listeye eklemek gerekir.

Bir kitabı anlatmak için isim hikayesinden daha iyi ne olabilir? Bu konuda bizlere yardımcı olacak kişi ise Birleşik Krallık'ın dünya edebiyatına kazandırdığı en ünlü şairlerinden birisi olan John Donne'nin bir katedralin başrahibi iken verdiği vaazdan küçük bir alıntıda saklıdır: "Ada değildir insan, bütün hiç değildir bir başına; anakaranın bir parçasıdır, bir damladır okyanusta; bir toprak tanesini alıp götürse deniz, küçülür Avrupa, sanki yiten bir burunmuş, dostlarının ya da senin bir yurtluğunmuş gibi, ölünce bir insan eksilirim ben, çünkü insanoğlunun bir parçasıyım; işte bundandır ki sorup durma çanların kimin için çaldığını; senin için çalıyor."

John Donne'nin bu güzel vaazına bir ek olarak çanların günümüzde hepimiz adına çalmakta olduğunu söyleyerek kitabın içeriğine geçelim. Amerikalı bir İspanyolca profesörü olan Robert Jordan'ın gözünden aşkın ve savaşın sorgulandığı bu eseri kelimeler arasına sıkıştırmak oldukça zor. Patlayıcı konusunda uzman olan Jordan'ın bir grup gerilla ile olan ölüm savaşını ve aynı zamanda faşistlere karşı da olan cephe savaşının konu edildiği bu eserde, ölüm korkusu hiç bu kadar derinden hissedilmemişti.

Usta yazarın önünde saygı ile eğilir ve her ne kadar haddime olmasa da kitabın 10 üzerinden 8'lik bir değerde olduğunu belirtirim.

Honoré de Balzac'ın belki de en güzel romanıdır Vadideki Zambak. Bunlar nasıl söz dizeleri böyle! Okuyanını mest ediyor doğrusu. Saf, temiz bir duygu yükü kitaptan dışarıya uzanıp, adeta kelimeler aracılığı ile aşkın engin dünyasına katıveriyor okuyucusunu da bir anda! Yazarının ana dili olan Fransızca ilk basım tarihi ise 1835 yılına denk geliyor. 18. YY Fransa'sındaki, devrim sonrası toplumsal hayat hakkında da önemli ipuçları barındıran eser, Balzac'ın dehasının en yüksek noktası.

Milli Eğitim Bakanlığı'nın 100 temel eseri arasında da yerini alan Vadideki Zambak, sade bir tasarımla kitap severlerin karşısına çıkıyor. Timaş Yayınları'nın ve Tolga Sağlam'ın çevirisi ile dilimize kazandırılarak elime geçirdiğim bu eser, tam anlamı ile büyüleyici. Saman kağıda basılarak sunulan eser, hem döneminin toplumsal özelliklerini yansıtmada ki başarısı hem de aşk ve bu aşkın yol açtığı acı duygusunun olağanüstü bir gerçeklikle kitaba aktarılmış olması ile adeta göz kamaştırıyor.

Balzac'ın gerçek yaşamından da izler taşıyan eser, annesinden istediği ilgiyi göremeyen yitik bir çocuğun hikayesi ile başlıyor. Kitabın ana karakterleri ise mutsuz bir evlilik yürüten vadideki zambağımız Henriette ve ona imkansız bir aşk ile delicesine bağlı olan Felix'dir. Vadide yer alan ormanlar, şatolar ve 18.yy mimarisini içerisinde barındıran aristokrat yaşantısının da Balzac tasvirleri ile aktarıldığı bu eser tam anlamı ile bir şaheser.

Doğrusu kitabı okurken insan yerinde duramıyor. Felix ile birlikte imkansız bir aşka tutulmak, zambağınızın tek bir yaprağına dahi zarar vermeden ona sıkıca tutunmak, sarılmak istiyorsunuz. Kelimelerin birbirleri ile olan bu büyüleyici dansı ile kendinizden geçecek, kitabın acılarla dolu koridorlarında kendi imkansız aşkınızı arayacaksınız. Adeta başınız duyguların gerçekçi tasvirleri ile bir aşk sarhoşu misali dönmeye başlayacak ve siz işte o anda kitabın hakkını yeni yeni vermeye başladığınızı fark edeceksiniz. Gerçekten de bu kadar saf ve temiz duygular kaldı mı? Yaşamaya zaman bulmak, sevdalanmak ve sürüp giden bir yaşam mücadelesi içerisinde savaşınıza ara vererek dinlenmek istiyorsanız eğer, Vadideki Zambak adlı bu eser tam da size göre!

Usta kalemin önünde saygı ile eğiliyor ve kitabın tek bir eksiğinin dahi olmadığını büyük bir mutlulukla belirtiyorum!

Fareler ve İnsanlar, orjinal adı ile Of Mice and Man, Nobel Ödüllü yazar John Steinbeck tarafından 1937 yılında yayınlanan bir novelladır. İki göçebe çiftlik işçisi olan George Milton ve Lennie Small'un başından geçen trajik olayların anlatıldığı bu kısacık, tadı damakta kalan enfes küçük roman hakkında söylenecek çokça şey var.

Cem Yayınevi tarafından piyasaya sürülen ve Neriman Silahtaroğlu'nun Türkçeye çevirisi ile okuma ayrıcalığına eriştiğim eser, toplamda 121 sayfa sürecek olan bir okuma keyfi sunuyor. Bir solukta biten bu enfes novella, Amerikalı yazar John Steinbeck'in dehasını ortaya koyuyor.

Büyük Buhran döneminde geçen hikayenin ana karakterleri; zeki ama çelimsiz bir adam olan George Milton ve yanından asla ayırmadığı oldukça iri, güçlü ama aklı kıt olan can dostu Lennie Small'dur. Soyadına tezat oluşturacak şekilde insanüstü bir güce ve irileğe sahip olan Lennie'nin yumuşak ve hoş şeylere karşı olan takıntısı, bu iki kafadarın başlarını beladan kurtaramamasına sebep olmaktadır.

Oradan oraya göçen, yersiz ve yurtsuz bir çiftlik işçisi olarak yolculuk eden bu iki kafadarın akıllarında ise ütopya misali kurdukları daha güzel bir dünya anlatısı vardır. Fakat bunu başarmaları için, son bir engeli daha aşmaları gerekmektedir. Fakat kahramanlarımızın son durakları olacak olan Kaliforniya'daki çiflikte işe başlayan Lennie ve George için işler hiç de planlandığı gibi gitmeyecektir.

Bu eser hakkında daha ne söyleyebilirim? Öncelikle yazarının önünde saygı ile eğiliyorum. Normalde olsa, bu kadar kısa bir eseri önemsemez, asla okuma ayrıcalığını tanımazdım kendisine. Ama heyhat; kitap sıkıntısı çektiğim dar bir vakitte elime kurtarıcı misali düşen Fareler ve İnsanlar, tam anlamıyla okuyanının boğazında bir yumru bırakarak sona eriyor.

Karakterlerin anlatılışı, hayatın zorlukları ve anlamsızlığı, Lennie'nin saflığı ve dünyanın kirliliği karşısında ütopyaların dayanılmaz cazibesi o kadar büyülü bir dil ile okyucusuna uzanıyor ki, insanın usta bir kalemden çıktığı her halinden belli olan bu eseri, yeniden ve yeniden okuyası geliyor. Tekrar ve tekrar geriye dönerek, bu yaratıcı ve kasvetli, bunaltıcı ve umut dolu, yıkıcı ve huzur verici eseri incelemek ve yeniden incelemek geçiyor insanın içinden.

USA'de ortaöğretim de okunması zorunlu eserler arasında gösterilen bu eserin, en çok sansür alan edebi çalışmalar arasında yer aldığını da belirtmeli. Ve bu duruma da ithafen, kitabı 10 üzerinden 9 ile değerlendirmek şart oldu. 1 puanı ise, neden daha uzun yazamadın, diyerek sitem ettiğim John Steinbeck adına kırıyorum...

Pulitzer ödüllü yazar Frank McCourt'un kendi hatıralarını kaleme aldığı Angela'nın Külleri adlı otobiyografik romanını anlatmak için, doğru kelimeleri bulmakta zorlanıyorum. Neden mi? Öncelikle eser o kadar etkili bir dil ile kaleme alınmış ki, insan kendisini kitabın içerisinde, küçük Frankie ve kardeşlerinin, anneleri Angela ile birlikte hayata karşı yürüttükleri amansız kavgaları arasında yitiriyor. Bir anda eserden kopuyor ve kendinizi, anıların dipsiz karanlığı içerisinde süzülerek anneninizin yanı başında bulabiliyorsunuz. Öyle ki, o, en değerli varlığınızın sizlerin adına yaptığı fedakarlıklarla bezeli oldukça canlı bir anılar geçidinde sıraya girmiş küçük bir yaramaz çocuk olarak, geçmişinize dokunacak kadar yaklaştığınızı hissedebiliyorsunuz. Ve çok daha önemlisi ise savaşlar, açlık, sefalet ve anlamsız bir köktenci sapkınlık içerisinde doğru yoldan çıkan kalabalık gürühlarla çevrili bir tarihe ait olduğumuz gerçekliğini, dört dörtlük bir kurgu ile anlatıyor bu eser. Geçmişimizin ve geleceğimizin, asla birbirinden farklı olmadığını ve bizler istemediğimiz müddetçe de asla olamayacağını inkar edilemeyecek bir açıklıkla okuyucusunun yüzüne çarpıyor. Evet, belki de aradığım kelime bu; çarpıcı! Eser tek kelime ile, çarpıcı!

Epsilon Yayınevi tarafından, 2000 yılında basılan ve Neşe Olcaytu'nun çevirisi ile okuma ayrıcalığına eriştiğim bu eser, toplamda 458 sayfa sürecek olan benzersiz bir dünyanın kapılarını bizler adına aralıyor. Kapağında küçük Frankie'nin yer aldığı eserin baskı kalitesi ise basım yılına oranla tatminkâr bir seviyede seyrediyor. Saman kağıda basılan kitap, bir kaç çeviri hatasının dışında oldukça akıcı bir şekilde bitip gidiyor. Öyle ki, son sayfaları okurken insan elinde olmadan okuma hızını düşürüyor. Biraz daha uzatmalı ki, bu edebi şaheserden biraz daha fazla keyif almak mümkün olabilsin...

Peki ama ne anlatıyor Frankie bizlere kitabında? Giriş paragrafında, bu konuya dair biraz da olsa değindim aslında. Genel olarak eserin ana hatları ise şu şekilde. Frank McCourt kitabının giriş cümlesinde bizlere şunları söyler: "Geriye bakıp çocukluğumu anımsadığımda, nasıl hayatta kalabildiğime hâlâ şaşarım. Kötü bir çocukluktu; mutlu bir çocukluğun pek kayda değer yanı yoktur zaten. Sadece mutsuz bir çocukluk geçirmiş olmak da, mutsuz bir İrlandalı çocuk olmak kadar kötü değildir. Bundan da kötüsü mutsuz bir İrlandalı Katolik çocuk olmaktır."

Büyük Buhran döneminde New York'un Brooklyn bölgesinde, Frankie'nin sözleri ile, bir heyecan sonucunda dünyaya gelen Frank McCourt'un hayatı asla kolay olmayacaktır. Girdiği hiç bir işte dikiş tutturamayan koyu katolik ve İrlanda milliyetçisi olan baba figürü, bu olumsuzlukların ana ateşleyicisidir. Anne Angela ise ardı ardına kaybettiği çocuklarının yasını tutan Güney İrlandalı iyi bir ailenin şanssız kızını simgelemektedir. Çocukları için kendi hayatını ortaya koyan Angela'nın Külleri ise, adeta kendi yaşam tozlarından hayat bulan anka kuşlarında olduğu gibi, biricik evlatlarına da yaşama şansını sunacaktır. Ve nitekim kitap boyunca süren bütün bu karamsarlığa karşı, Frankie hayatını kurtarmak için çabalamaktan asla vaz geçmeyecektir.

Doğrusu, Frank McCourt'u takdir ediyorum. Bu otobiyografik romanında ele aldığı olayları anlatabilmek, yazarken her birini yeniden yaşayabilmek onun için hiç de kolay olmamıştır. Ama yine de, bütün bu olumsuzlukları anlatırken baş vurduğu esprili ve kinayeli dil ise okuyucuyu esere ısıtmaya yetiyor da artıyor bile.
Eseri, 10 üzerinden bir eksiğine dahi layık göremem; görmemeliyim!

Ne kadar dibe vurabilirsin? Ne kadar sert düşebilirsin bu hayat denen mücadelenin omuzlarından? Peki ama sen yere çarptığında neler olacaktır dersin? Erich Paul Remark, 1929 Ocak'ında Almanya'da yayınladığı Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok kitabıyla bizler için bu soruların cevaplarını arıyor.

Erich Paul Remark, aslen Alman asıllı olan fakat savaş sonrası kendi ülkesinden kovularak bir Amerikan vatandaşı olmak zorunda bırakılan usta bir yazardır. I. Dünya Savaşı'nın acımasız yüzünü cephenin ön saflarında yaşarak öğrenen Erich, ülkesinden kovulduktan sonra İsviçre'de sakin bir hayatın kollarına bırakır kendisini. Fakat bu hayat dahi onun için yeterli değildir. Ve nasıl olsun ki? Usta yazar eserinde şu sözlerle savaşın gerçekliğini, daha doğrusu kendi yaşadığı gerçekliğini açıklar: "Sonuçta, savaşlara katılan herkes ölür, bedenen ya da ruhen, kimse savaştan sağ çıkamaz." Remarque'ye göre savaşın gerçeği işte tam olarak budur.

Bu etkileyici eseri Burhan Arpad'ın çevirisi ile Everest Yayınları'ndan okuma ayrıcalığına eriştim. Toplamda 215 sayfa olan bu çarpıcı eserin baskı kalitesi ise ortalama bir tatmin seviyesinde seyrediyor. Kapak tasarımında kullanılan sadelik ayrıca dikkat çekici. Saman kağıda, gözü yormayan bir karekter kodlaması ile basılmış bu eseri gönül rahatlığı ile okuyabilirsiniz. Oldukça akıcı bir dile sahip olan eser, yine oldukça kısa bir sürede bitip gidiyor. Bir anda kendinizi başka sayfa arar bir vaziyette, kitabın arka yüzüne bakarken bulabiliyorsunuz.

Peki ama ne anlatıyor bu kitap? Okuyucuların ilgisini cezbedebilecek fakat fazla spoiler vererek heveslerini de kırmayacak bir tatmin seviyesi yakalamak oldukça zor. Yine de, Remarque bu kitabında savaşın gerçek yüzünü anlatmak için, çaba harmaksızın yaşadıklarını hikayeleştirerek okuyucularına sunuyor. Çünkü savaşlar böyledir; der Remarque. Ona göre savaşlar karmaşık süreçler değildir. Anlatması zor olan işler de değildir. Sadece, anlaması zordur, anlaması ve bu anlamı karşındakine kabul ettirebilmesi oldukça zordur. Amanya'nın I. Dünya Savaşı'nda ön cepheye sürdüğü genç nesil üzerinden eserini ele alan yazar, bütün bu gençler ne için ölüyorlar böyle? Diyerek savaşın anlamsızlığını da vurgular.

Eleştirel bir bakış açısına sahip olan ve insanı merkeze alan bir savaş kitabı da olarak, varoluşçu bir sorgulama arıyorsanız eğer, bu depresif kitap tam da sizlere göre...

Usta yazarın önünde saygı ile eğiliyor ve her ne kadar haddime olmasa da 10 üzerinden 9 veriyorum bu esere.

Lord of the Flies, Sineklerin Tanrısı Nobel Ödüllü yazar William Golding tarafından 1954 yılında yazılmış bir romandır. Aynı zamanda şair de olan İngiliz edebiyatçı Golding tarafından, insan ırkının kötülüklerini ortaya dökmek için yazılan bu önemli eser hakkında, söylenecek bir kaç değerli sözüm var. Eh, tabii bu sebeple burada, bu kitap blog'unda eleştiriyorum eseri. Ama yine de, bana göre, okuma ayrıcalığına sahip olduğum nobel ödüllü yazarlar arasında Golding ve Sineklerin Tanrısı eserinin bambaşka bir yeri var. Gelin hep birlikte bu önemin detaylarına inelim...

Kitap toplam 261 sayfadan oluşuyor. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından 2014 yılında basılan ve İngilizce aslından Mina Urgan'ın çevirisi ile okuduğum eser, hem baskı kalitesi hem de çeviri düzeyi ile oldukça tatmin edici. Bazı yayınevleri tarafından "İşte Bizim Dünya" adı ile de piyasaya sürülen eser, orjinal adına bağlı kalarak Türkçeleştirilen yayınevlerinden temin edilmeli. Saman kağıda basılan ve okurken göz yormayan dizaynı ile de ayrıca cezbedici. Kitap tasarımı olarak neden orjinal eserlerin kullandığı dizgilere bağlı kalınmadığı bilinmez ama, yine de...

Gelelim eserin içeriğine. Nereden başlamalı? Bizleri üç ana karakter karşılıyor. Ralph, Jack ve adını bir türlü öğrenmeyi dahi önemseyemediğimiz Domuzcuk. Büyük Britanya Krallığı'na bağlı askeri bir okulun öğrencileri olan bir grup çocuğu taşıyan uçak okyanusun ortasında arıza yapar ve denize çakılır. Kazadan sağ kurtulan bir avuç çocuk ıssız bir adaya kendilerini atarlar. Ve bütün hengame ise bu adada başlar. Dediğim gibi, kitabı sürükleyen üç ana karakter vardır. Bunlar arasından Ralph; olgunluğu temsil eden, lider ruhlu çocuktur. Domuzcuk ise; bilgeliği simgeleyen, miskin ama duyarlı, görünüşte dalga geçilen bir çocuğu oynar. Ve Jack; belki de kitabın en önemli karakteri olan, hırsı, rekabetçiliği, şiddet ve öfkeyi temsil eden iktidar tutkunu olan Jack...

Daha fazla detaya girmem doğru olmaz. Eğitim de dahil bir çok alanda kullanılan bu değerli eseri okumak, en azından kendisine sıkça atıfta bulunan alıntıları anlamak, anlamlandırabilmek adına oldukça önemli. Dediğim gibi, insan ırkının kötü yapısını, iktidar ve rekabet itkileri üzerinden oldukça güzel tasvir eden; içerisinde bulunduğumuz neo-liberal ahlakın etkin bir eleştirisini de yapan bu şairane edebiyat efsanesi kitap, arşivinizde yerini almalı. Hiç olmadı, zihninizde ki arşivde yerini kazanmalı. Her ne kadar başlarda bir çocuk kitabı imiş gibi bir izlenim yaratsa dahi, ilerleyen bölümlerde kitap tam aksini ispat ediyor. Benim özgür bırakılmış çocuklar tezimi bir nebze olsa dahi çürütüyor olsa da, yarınlarımızdan umudu kesmemek adına hayal kurmaya devam etmeyi sürdürebilmeli.

Eseri değerlendirmek benim ne haddime; tabii ama, küstah bir adamım!

10 üzerinden 9 veriyorum bu romana.

Kaydol: Kayıtlar ( Atom )